Trong thời đại công nghệ thông tin bùng nổ ngày nay, việc truy cập Internet trở nên rất phổ biến và hữu ích. Internet là kho tàng tri thức vô tận, phục vụ cho nhu cầu của tìm kiếm thông tin của con người; là sợi dây kết nối, rút ngắn khoảng cách địa lý, con người tăng cường giao lưu, giao tiếp, trao đổi thông tin thông qua thế giới mạng; Internet còn phục vụ nhu cầu văn hóa – giải trí, các hoạt động kinh doanh, phát triển kinh tế – xã hội…Internet là một hệ thống gồm các máy tính được kết nối với nhau giúp cho mọi người có thể truy cập mọi thông tin trên toàn thế giới một cách nhanh chóng và thuận tiện. Hệ thống gồm hàng triệu các máy tính nhỏ của chính phủ, các công ty, của cá nhân hay các tổ chức ở trên toàn thế giới truyền đi các thông tin bằng hình thức chuyển các gói dữ liệu (địa chỉ IP). 

Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích nêu trên, việc truy cập Internet luôn tiềm ẩn nhiều nguy cơ. Một số Hacker ⁽¹⁾ đã viết những đoạn chương trình phá hoại mà ta thường gọi là virus như: trojan, spyware… và phát tán chúng trên mạng nhằm thâm nhập vào máy tính của những người truy cập để xóa dữ liệu, nhân bản dữ liệu; đánh cắp, phát tán dữ liệu… Điều này rất nguy hiểm, nhất là đối với các thông tin thuộc danh mục tài liệu mật trong các cơ quan, tổ chức nhà nước, các ngành Công an, quân đội. Qua nghiên cứu, tìm hiểu về vấn đề nâng cao công tác bảo mật thông tin khi truy cập Internet, tác giả xin chia sẻ một số ý kiến sau:

Thứ nhất, vấn đề con người phải luôn được đặt lên hàng đầu. Theo ý kiến của nhiều chuyên gia về an ninh bảo mật thông tin, hiện phần lớn các cơ quan, tổ chức nhà nước các cấp đã triển khai mạng máy tính và hệ thống cơ sở dữ liệu. Các cơ quan, tổ chức này cũng có đầu tư về thiết bị an ninh bảo mật như tường lửa, phần mềm bảo vệ… nhưng khi triển khai thường chỉ cài đặt sao cho máy tính chạy tốt chứ chưa bảo đảm đúng chức năng bảo vệ hệ thống mạng. Họ chỉ chú ý đầu tư thiết bị, trong khi để bảo đảm an ninh thì còn cần cả con người và quy trình bảo đảm an ninh. Do đó, các chuyên gia cho rằng việc phải làm đầu tiên là về nhân lực. Cần đầu tư, xây dựng một đội ngũ thực hiện việc cấu hình, quản lý khai thác thông tin, áp dựng các phương pháp lưu trữ thông tin an toàn và tinh chỉnh lại hệ thống mạng nhằm giảm bớt các nguy cơ có hại gây mất mát dữ liệu.

Thứ hai, hệ thống thông tin, máy móc, đây là thành phần thiết yếu trong mọi cơ quan, tổ chức, đem lại khả năng xử lý thông tin, nhưng hệ thống thông tin cũng chứa rất nhiều điểm yếu. Do máy tính được phát triển với tốc độ rất nhanh để đáp ứng nhiều yêu cầu của người dùng, các phiên bản được phát hành liên tục với các tính năng mới được thêm vào ngày càng nhiều, điều này làm cho các phần mềm không được kiểm tra kỹ trước khi phát hành và bên trong chúng chứa rất nhiều lỗ hổng có thể dễ dàng bị lợi dụng. Thêm vào đó là việc phát triển của hệ thống mạng, cũng như sự phân tán của hệ thống thông tin, làm cho người dùng truy cập thông tin dễ dàng hơn, đồng thời tin tặc cũng có thể tấn công mục tiêu dễ dàng hơn. Chính vì vậy song song với việc xây dựng hệ thống thông tin hiện đại, đáp ứng nhu cầu của các cơ quan, tổ chức thì cần phải bảo vệ hệ thống thông tin, đảm bảo cho hệ thống đó hoạt động đồng bộ, ổn định và tin cậy, vấn đề an toàn và bảo mật thông tin là thiết yếu trong mọi cơ quan, tổ chức.

Ngoài 2 vấn đề nói trên, một điều quan trọng nữa là cần xác định phải bảo vệ tài nguyên gì (bảo vệ tài nguyên vật lý, thông tin, bản quyền…), và mức độ bảo vệ như thế nào? Các cơ quan, tổ chức cần có một chính sách bảo mật thống nhất, mọi thành viên đều phải tuân thủ một chính sách chung, đồng bộ, sử dụng chung chuẩn, dễ dàng tích hợp các hệ thống. Theo tác giả, để làm được điều này, các cơ quan, tổ chức cần:

- Thường xuyên kiểm tra và thực hiện nghiêm các quy định về bảo đảm an toàn thông tin số trên môi trường mạng của Chính phủ về ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động của cơ quan, tổ chức nhà nước; bảo đảm các nguyên tắc an toàn thông tin trong quá trình thiết kế, xây dựng, vận hành, nâng cấp và hủy bỏ các hạ tầng kỹ thuật. Tăng cường công tác triển khai quản lý an toàn thông tin số theo Tiêu chuẩn quốc gia TCVN ISO/IEC 27001:2009 [1]

- Triển khai áp dụng các giải pháp đảm bảo an toàn thông tin, chống virus và mã độc hại cho các hệ thống thông tin và các máy tính cá nhân có kết nối mạng Internet. Đối với các hệ thống thông tin quan trọng, các cổng, trang thông tin điện tử quan trọng, nhất thiết phải áp dụng chính sách ghi lưu tập trung log file cần thiết để phục vụ công tác điều tra, khắc phục sự cố mạng với thời hạn lưu trữ theo hướng dẫn của Bộ Thông tin và Truyền thông, nhưng tối thiểu không ít hơn 3 tháng [2]

- Bố trí công chức, viên chức quản lý, kỹ thuật phù hợp chịu trách nhiệm đảm bảo an toàn cho các hệ thống thông tin số. Lập kế hoạch đào tạo bồi dưỡng nghiệp vụ cho đội ngũ công chức, viên chức an toàn thông tin số, đào tạo, phổ biến kiến thức, kỹ năng cho người dùng máy tính về phòng, chống các nguy cơ mất an toàn thông tin số khi sử dụng mạng Internet.

- Lập dự toán kinh phí hàng năm từ ngân sách nhà nước và các nguồn kinh phí hợp pháp khác để triển khai các hoạt động đảm bảo an toàn thông tin số. Đảm bảo kinh phí đầu tư và vận hành thường xuyên các hệ thống đảm bảo an toàn thông tin số.

- Khi xảy ra hoặc có nguy cơ xảy ra sự cố an toàn thông tin mạng, thủ trưởng đơn vị có trách nhiệm chỉ đạo kịp thời, áp dụng mọi biện pháp để khắc phục, ngăn chặn và hạn chế thiệt hại, trong thời gian sớm nhất [3]