Cách mạng Tháng Tám năm 1945 đã đưa dân tộc Việt Nam lên một vị trí mới với những ý nghĩa về chính trị, xã hội, nhân văn sâu sắc. Cuộc cách mạng ấy đã để lại nhiều giá trị và bài học vô cùng quý giá đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa hiện nay và trong tương lai. 

Cách mạng tháng - Bước ngoặt lịch sử

Từ tháng 4/1945, cao trào kháng Nhật cứu nước diễn ra mạnh mẽ. Đầu tháng 5/1945, Bác Hồ từ Cao Bằng về Tuyên Quang, chọn Tân Trào làm căn cứ chỉ đạo cách mạng cả nước. Ngày 4/6/1945, Khu giải phóng Việt Bắc được thành lập, đặt dưới sự lãnh đạo của Ủy ban chỉ huy lâm thời, trở thành căn cứ địa của cả nước. Tháng 8/1945, Hội nghị đại biểu toàn quốc của Đảng họp tại Tân Trào, Tuyên Quang khẳng định: “Cơ hội rất tốt cho ta giành độc lập đã tới” và quyết định phát động toàn dân khởi nghĩa giành chính quyền từ tay phát xít Nhật và tay sai trước khi quân đồng minh vào Đông Dương; đề ra ba nguyên tắc bảo đảm tổng khởi nghĩa thắng lợi, đó là: Tập trung, thống nhất, kịp thời.

23 giờ ngày 13/8/1945, Ủy ban Khởi nghĩa ra Quân lệnh số 1 hiệu triệu toàn dân tổng khởi nghĩa. Từ ngày 14 đến ngày 18/8, cuộc tổng khởi nghĩa nổ ra giành được thắng lợi ở nông thôn đồng bằng Bắc Bộ, đại bộ phận miền Trung, một phần miền Nam và ở các thị xã: Bắc Giang, Hải Dương, Hà Tĩnh, Hội An, Quảng Nam… Ngày 19/8, khởi nghĩa giành chính quyền thắng lợi ở Hà Nội. Ngày 23-8, khởi nghĩa thắng lợi ở Huế và ở Bắc Cạn, Hòa Bình, Hải Phòng, Quảng Bình, Quảng Trị, Bình Định, Gia Lai, Bạc Liêu… Ngày 25/8, khởi nghĩa thắng lợi ở Sài Gòn – Gia Định, Kon Tum, Sóc Trăng, Vĩnh Long, Trà Vinh, Biên Hòa, Tây Ninh, Bến Tre… Ở Côn Đảo, Đảng bộ nhà tù Côn Đảo đã lãnh đạo các chiến sĩ cách mạng bị giam cầm nổi dậy giành chính quyền. Chỉ trong vòng 15 ngày cuối tháng 8/1945, cuộc tổng khởi nghĩa đã giành thắng lợi hoàn toàn, chính quyền trong cả nước về tay nhân dân. 

   Cuộc cách mạng tháng 8/1945 thành công, với Bản tuyên ngôn độc lập nổi tiếng do Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc tại Ba Đình lịch sử, đã khai sinh ra nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, nay là nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.  

Cuộc cách mạng tháng 8/1945 thành công, với Bản tuyên ngôn độc lập nổi tiếng do Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc tại Ba Đình lịch sử, đã khai sinh ra nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, nay là nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Ý nghĩa của thắng lợi cách mạng tháng Tám

Cách mạng tháng Tám thắng lợi là một sự kiện lịch sử vĩ đại của dân tộc Việt Nam, mở ra bước ngoặt lớn của cách mạng, đưa dân tộc Việt Nam bước sang kỷ nguyên mới - kỷ nguyên độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội; nhân dân ta từ thân phận nô lệ đã trở thành người làm chủ đất nước, làm chủ vận mệnh của mình. Đập tan ách xiềng xích nô lệ của thực dân Pháp kéo dài hơn 80 năm, đồng thời lật đổ chế độ quân chủ chuyên chế tồn tại ngót ngàn năm Bắc thuộc.

Với thắng lợi của cách mạng tháng Tám, nước ta từ một nước thuộc địa đã trở thành một nước độc lập dưới chế độ dân chủ cộng hòa, Nhân dân ta từ thân phận nô lệ đã trở thành người làm chủ. Đó là thắng lợi của ý chí độc lập tự chủ, tự lực, tự cường của dân tộc Việt Nam và là thắng lợi vĩ đại của tư tưởng Hồ Chí Minh về độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. Từ thắng lợi to lớn đó, đã cổ vũ nhân dân ta kiên cường đấu tranh giành độc lập dân tộc, thống nhất đất nước, bằng Chiến dịch Hồ Chí Minh năm 1975 lịch sử. Đất nước hoàn toàn độc lập, người dân được hoàn toàn tự do, hạnh phúc.

Cách mạng tháng Tám đã đánh dấu bước tiến nhảy vọt trong lịch sử của dân tộc Việt Nam, từ một dân tộc nhỏ bé tự đứng lên giải phóng khỏi ách đế quốc thực dân. Thắng lợi của cách mạng tháng Tám ở Việt Nam như phát súng lệnh, thúc đẩy mạnh mẽ tinh thần đấu tranh của các nước thuộc địa và nửa thuộc địa trên thế giới đặc biệt là nhân dân các nước ở Đông nam Châu á và Châu phi. Đồng thời với thắng lợi này nhân dân Việt Nam đã chọc thủng hệ thống thuộc địa của chủ nghĩa đế quốc, cổ vũ mạnh mẽ các dân tộc thuộc địa đấu tranh tự giải phóng, mở ra thời kỳ tan rã và sụp đổ không thể tránh khỏi của chủ nghĩa thực dân cũ trên toàn thế giới. Cách mạng tháng tám 1945 ở Việt Nam không chỉ mở ra một thời đại mới trong lịch sử ở Việt Nam mà còn đánh dấu kỷ nguyên độc lập dân tộc, chủ quyền của các quốc gia vốn bị áp bức dưới chế độ thực dân cũ và mới.

Cuộc cách mạng tháng Tám thắng lợi một cách nhanh chóng và không có sự đổ máu một phần nhờ vào hoàn cảnh thuận lợi của chiến tranh thế giới thứ hai, Hồng quân Liên Xô và quân Đồng minh đã đánh bại phát xít Đức - Nhật , góp phần quyết định vào thắng lợi chung của các lực lượng hòa bình dân chủ trên thế giới. Đó là cơ hội ngàn năm có một để nhân dân ta vùng lên giành độc lập.

 Đối với phong trào giải phóng dân tộc trên thế giới. Cách mạng tháng Tám năm 1945 thắng lợi là tấm gương, là nguồn cổ vũ cho các quốc gia - dân tộc đang mất độc lập tự do ở châu Á, châu Phi và Mỹ La-tinh, nhất là các nước láng giềng noi theo. Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thắng lợi đã chứng minh một chân lý của thời đại: các dân tộc bị áp bức, bị xâm lược nếu có ý chí kiên cường và đường lối đúng đắn, sáng tạo, biết đoàn kết đấu tranh vì độc lập, tự do; đứng vững trên lập trường của giai cấp công nhân và biết tranh thủ sức mạnh của thời đại thì dân tộc đó nhất định thắng lợi.

Đối với phong trào cộng sản và công nhân quốc tế. Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 mang tầm vóc thời đại, góp phần to lớn vào phong trào đấu tranh vì hòa bình, tiến bộ của nhân loại; giáng một đòn chí mạng vào nền móng của chủ nghĩa thực dân cũ ở vị trí xung yếu nhất; cùng với Liên Xô, các lực lượng tiến bộ trên thế giới và quân đồng minh đánh đổ chủ nghĩa thực dân phát xít, giữ vững hòa bình cho khu vực và trên thế giới.

Tinh thần cách mạng tháng Tám đã được khẳng định một cách đanh thép trong Tuyên ngôn Độc lập ngày 2/9/1945 là (Nước việt Nam có quyền hưởng tự do, độc lập và sự thật đã trở thành một nước tự do, độc lập. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy.) Lời khẳng định đó bắt nguồn từ đường lối lãnh đạo đúng đắn của Đảng đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh muôn vàn kính yêu. Với chính tinh thần trên, lời thề Độc Lập của dân tộc đã được thể hiện trên thực tế trong suốt chặng đường anh dũng đấu tranh giữ nước và xây dựng đất nước theo con đường Xã hội chủ nghĩa mà Đảng và Bác Hồ đã lựa chọn.

Với ý nghĩa to lớn đó, giáo dục giá trị truyền thống của Cách mạng Tháng Tám để cho các thế hệ, mỗi người Việt Nam hiện nay và mai sau nhận thấy công lao trời biển của Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh, sự hy sinh xương máu của biết bao chiến sĩ, đồng bào để đổi lấy nền độc lập, tự do của Tổ quốc là một trọng trách to lớn đối với lịch sử. Đồng thời, giáo dục cho mỗi người Việt Nam nhận thức về tính ưu việt, nhân văn, nhân đạo mà Cách mạng Tháng Tám đem lại, ở đó, con người được giải phóng, dân tộc Việt Nam có quyền làm chủ vận mệnh của mình. Giá trị của Cách mạng Tháng Tám là bất diệt, có sức sống trường tồn đối với dân tộc Việt Nam và thế hệ trẻ là những người viết tiếp truyền thống “con Lạc, cháu Hồng” với niềm tự hào của dân tộc Việt Nam trên con đường xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa hiện nay.

H.P (Tổng hợp)