1. Hệ thống công nghệ thông tin Tòa án Hàn Quốc

Hệ thống công nghệ thông tin Tòa án Han Quốc gồm 02 Trung tâm dữ liệu và 02 Trung tâm lưu trữ thông tin điện tử: Trung tâm công nghệ thông tin Tòa án Tối cao, Trung tâm công nghệ thông tin Dajeon, Trung tâm lưu trữ thông tin điện tử thành phố Busan, Trung tâm lưu trữ thông tin điện tử thành phố Gwangju. Hệ thống công nghệ thông tin này đặt dưới sự quản lý, điều hành của Trung tâm công nghệ thông tin Tòa án tối cao Hàn Quốc.

Trung tâm công nghệ thông tin Tòa án tối cao Hàn Quốc được công nhận là Công trình trọng điểm quốc gia, được xây dựng và hoàn thành vào năm 2008. Hiện nay, số lượng biên chế chính thức phục vụ trung tâm này là 200 công chức trong biên chế và tổng số cán bộ hỗ trợ lên đến hơn 1000 người. Trung tâm bao gồm Trung tâm chính và Trung tâm hỗ trợ Tòa án sáng chế (đặt tại thành phố Daejeon). Tòa án tối cao Hàn Quốc xây dựng Trung tâm số 2 và đưa vào hoạt động trong năm 2021.

Tìm hiểu lịch sử hình thành, phát triển hệ thống công nghệ thông tin Tòa án Hàn Quốc thì được biết, với trình độ công nghệ thông tin phát triển nhất thế giới, Hàn Quốc sớm ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động của Tòa án.

Từ năm 1979 đến năm 1997, Tòa án Hàn Quốc đã tập trung nghiên cứu, đánh giá tính khả thi của việc điện tử hóa công nghệ thông tin tư pháp, xây dựng chương trình quản lý tố tụng, chương trình giải quyết vụ án dân sự và hình sự.

Trên cơ sở đó, từ năm 1998 đến năm 2009, Tòa án Hàn Quốc đã tiến hành giai đoạn mở rộng, phát triển công nghệ thông tin Tòa án. Trong giai đoạn này, hệ thống nghiệp vụ xét xử được phổ cập trên phạm vi toàn quốc; xây dựng hệ thống hỗ trợ công việc của Thẩm phán; lập trang web riêng của Toà án tối cao, trang web thông tin đấu giá trực tuyến; xây dựng Trung tâm chứng nhận chữ ký điện tử hành chính Tòa án; hoàn thành xây dựng mạng máy tính cho các Tòa án trên toàn quốc; xây dựng thư viện kỹ thuật số, hệ thống hỗ trợ xét xử tích hợp cho Thẩm phán, hệ thống thẩm vấn nhân chứng trực tuyến; xây dựng Toà án điện tử tiêu chuẩn; hệ thống đòi nợ qua phương tiện điện tử; thiết lập Toà án điện tử thế hệ mới.

Từ năm 2010 đến nay, Tòa án Hàn Quốc tiến hành xây dựng hệ thống thông tin tư pháp hình sự; xây dựng và áp dụng tố tụng điện tử sáng chế, tố tụng điện tử dân sự, tố tụng điện tử hôn nhân và gia đình, hành chính; xây dựng phòng xử án điện tử theo hình thức phổ cập; xây dựng hệ thống tự tiến hành tố tụng; xây dựng tố tụng điện tử phá sản và thi hành án; nâng cao tính năng tố tụng điện tử, nghiệp vụ tư pháp, thống kê tư pháp; áp dụng cơ chế phê duyệt điện tử hành chính thế hệ sau; tố tụng điện tử thông minh thế hệ sau trên nền tảng Big data. Giai đoạn này được coi là giai đoạn phát triển nâng cao của công nghệ thông tin tư pháp[1].

Không chỉ ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động, Tòa án Hàn Quốc còn chủ động điện tử hóa hệ thống thông tin đăng ký. Từ năm 1993 đến năm 2003, Tòa án Hàn Quốc tiến hành điện tử hóa giấy tờ đăng ký gồm các nội dung như xây dựng kế hoạch tổng hợp điện tử hóa công việc đăng ký; hệ thống đăng ký thương mại; hệ thống đăng ký bất động sản và hệ thống chuyển đổi giấy tờ đăng ký; hoàn thành điện tử hóa 212 phòng đăng ký trên toàn quốc; xây dựng hệ thống đăng ký pháp nhân và mở rộng phòng đăng ký trên toàn quốc.

Giai đoạn từ năm 2004 đến năm 2008, Tòa án Hàn Quốc tập trung vào việc xây dựng Phòng đăng ký trực tuyến; dịch vụ cấp phát qua internet; dịch vụ biểu mẫu điện tử (E-From); dịch vụ trung tâm hỗ trợ người sử dụng; dịch vụ liên kết thông tin với các cơ quan hữu quan; chuyển đổi hệ thống đăng ký trên nền tảng web; xây dựng hệ thống đăng ký khác như dịch vụ nộp đơn điện tử, dịch vụ thống kê đăng ký, dịch vụ trên nền tảng bản đồ của phòng đăng ký trực tuyến, dịch vụ tóm tắt nội dung đăng ký chủ yếu.

Từ năm 2010 đến nay, Tòa án Hàn Quốc đã bước sang giai đoạn nâng cao, tiên tiến hóa hệ thống thông tin đăng ký, gồm các dịch vụ như dịch vụ đăng ký thành lập pháp nhân trực tuyến; xây dựng hệ thống chuyển đổi giấy tờ đăng ký tổng hợp sang hình ảnh; xây dựng hệ thống phần mềm địa chỉ theo tên đường; hệ thống đăng ký tài sản thế chấp là động sản (bao gồm phòng đăng ký trực tuyến); hệ thống nộp tiền trực tuyến; xây dựng hệ thống điện tử xác nhận ngày có hiệu lực; hệ thống hỗ trợ giao dịch bất động sản an toàn.

Bên cạnh đó, Tòa án Hàn Quốc cũng tiến hành điện tử hóa hệ thống thông tin đăng ký quan hệ gia đình. Hệ thống này lưu trữ thông tin thay đổi về nhân thân vào sổ đăng ký quan hệ gia đình, trong đó bao gồm các nội dung như thay đổi hộ tịch, kế thừa hộ tịch... cho phép thực hiện các chức năng như:

+ Cấp 11 loại giấy chứng nhận theo nội dung đăng ký quan hệ gia đình và 02 loại giấy chứng nhận sao y bản chính, bản sao trích lục nội dung xóa bỏ thông tin hộ tịch; khai báo trực tuyến việc thay đổi tên, tạo mới đăng ký quan hệ gia đình;

+ Khai báo và được cấp giấy chứng nhận thông qua mạng internet mà không cần đến Phòng đăng ký quan hệ gia đình;

+ Cung cấp thông tin thống kê theo hình thức đa dạng như theo ngày/tháng/năm/khu vực;

+ Cung cấp chức năng tìm kiếm 20 loại thống kê thông thường và 10 loại thống kê theo chủ đề;

+ Cung cấp dịch vụ xem, cấp 13 loại giấy chứng nhận và khai báo 04 việc trong 24 giờ thông qua mạng internet, đồng thời cung cấp thông tin thống kê theo hình thức đa dạng.

2. Ứng dụng công nghệ thông tin Tòa án

Để khai thác, sử dụng hệ thống thông tin trên, Tòa án Hàn Quốc xây dựng hệ thống phần mềm gồm: (i) Hệ thống phần mềm tư pháp: Hỗ trợ điện tử nghiệp vụ xét xử, tố tụng điện tử; (ii) Hệ thống phần mềm đăng ký: Hỗ trợ đăng ký trực tuyến bất động sản, thành lập doanh nghiệp; (iii) Hệ thống phần mềm thông tin đăng ký quan hệ gia đình: Quản lý thông tin quan hệ gia đình, phối hợp với các cơ quan khác như Trung tâm dịch vụ cộng đồng nhằm phục vụ việc quản lý thông tin; (iv) Hệ thống phần mềm hành chính tư pháp: Hỗ trợ công tác quản lý nhân sự, tiền lương, thống kê, xây dựng các website…

a. Phần mềm tư pháp

Phần mềm tư pháp của Toàn án Hàn Quốc bao gồm (i) Phần mềm dành cho Thẩm phán; (ii) Phần mềm nội bộ Tòa án; (iii) Phần mềm phục vụ người dân.

Có 02 phần mềm dành cho Thẩm phán là (i) Phần mềm phục vụ công tác xét xử và (ii) Phần mềm hỗ trợ công việc tổng hợp. Trong đó, phần mềm phục vụ công tác xét xử của Thẩm phán cung cấp chức năng tùy chọn để người sử dụng có thể tạo giao diện màn hình theo sở thích, bao gồm các tính năng như quản lý lịch xét xử; phân loại vụ án nhằm giúp Thẩm phán giải quyết công việc một cách hiệu quả; trao đổi ý kiến nhanh chóng về phương án giải quyết vụ án giữa các thành viên hội đồng xét xử; thực hiện phê duyệt thông qua phương tiện điện tử… Còn phần mềm hỗ trợ công việc tổng hợp cho phép các nội dung quan trọng cần được kiểm tra xuất hiện trên giao diện màn hình đồng thời. Cung cấp chức năng nhập và kiểm tra lịch làm việc như lịch xét xử, lịch làm việc cá nhân của Thẩm phán. Phần mềm này cho phép mở nhanh các thanh công cụ Thẩm phán thường sử dụng trong hệ thống nghiệp vụ xét xử, mở nhanh hệ thống văn bản pháp luật.

Phần mềm nội bộ Tòa án gồm các giao diện:

- Mạng nội bộ: Được xây dựng và sử dụng dưới hình thức trang web, trong đó cung cấp không gian trao đổi thông tin và chia sẻ ý kiến giữa cán bộ Tòa án, đăng thông báo, tin tức quan trọng trong nội bộ Tòa án các cấp nhằm xử lý công việc hành chính tư pháp hiệu quả. Phần mềm này còn cho phép tra cứu thông tin liên quan đến nghiệp vụ xét xử, tra cứu văn bản và các tài liệu phục vụ công việc khác.

- Thư điện tử: Về nguyên tắc, cán bộ, nhân viên Tòa án phải gửi và nhận thư điện tử thông qua “máy chủ mail nội bộ”. Thư điện tử được gửi đến từ bên ngoài phải qua máy chủ nội bộ nhằm duy trì bảo mật. Tòa án Hàn Quốc lắp đặt hệ thống máy chủ mail chuyên dụng để trong trường hợp cần thiết cán bộ, nhân viên Tòa án có thể đọc và gửi thư điện tử thông qua trang web hoặc điện thoại di động khi ở bên ngoài Tòa án.

- “Quảng trường kiến thức” và “Hỏi đáp”: Đăng tải các văn bản, thông tin cần thiết khác phục vụ hoạt động của hệ thống Toà án; trao đổi thông tin cần thiết trong quá trình làm việc như chia sẻ sổ tay nghiệp vụ, án lệ và cập nhật thông tin pháp luật.

Ngoài ra, mục “Hỏi đáp” cho phép các cán bộ, nhân viên Tòa án đặt câu hỏi và trả lời về nghiệp vụ. Ngoài ra, còn cung cấp tính năng tra cứu để nâng cao hiệu quả công việc và chức năng đánh giá các câu trả lời xuất sắc.

- Nhóm nội bộ: Phần mềm này cho phép thành lập các nhóm người dùng có chung mối quan tâm theo từng chủ đề nhất định nhằm trao đổi thông tin và tập hợp kiến thức, chia sẻ tài liệu giữa thành viên và quyết định vấn đề chung thông qua thảo luận và biểu quyết.

- Bảng thông báo: Đây là không gian chia sẻ thông tin, tài liệu cần thông báo cho cán bộ, nhân viên Tòa án, bao gồm cả thư kiến nghị và đề xuất nhằm cải thiện và nâng cao chất lượng , hiệu quả hoạt động của Tòa án, của Thẩm phán và cán bộ Tòa án. Cơ quan, đơn vị và cá nhân liên quan có trách nhiệm trả lời.

- Phê duyệt điện tử: Hệ thống này cho phép gửi, nhận và phê duyệt điện tử đối với văn bản nội bộ. Hệ thống này số hóa con dấu và chữ ký nhằm tiết kiệm thời gian, chi phí và nâng cao tính hiệu quả trong việc trao đổi công việc.

- Hộp hồ sơ phê duyệt điện tử và quản lý hồ sơ: Hộp hồ sơ là giao diện cho phép tra cứu thông tin của các loại văn bản và sửa đổi, kiểm tra thông tin hồ sơ cũng như tra cứu thông tin về người phê duyệt, thông tin gửi, nhận văn bản, số văn bản, tình trạng của hồ sơ…

Hộp quản lý hồ sơ được liên kết với hệ thống quản lý hồ sơ nhằm lưu trữ, quản lý văn bản.

- Tin nhắn thông báo: Sử dụng thông tin tài khoản để truy cập tin nhắn nhằm thực hiện các chức năng như gửi tin nhắn, đối thoại, gửi tệp tài liệu... Phần mềm tin nhắn được liên kết với hệ thống nghiệp vụ.

 - Quản lý thông tin nhân sự: Người dùng có thể sử dụng hệ thống quản lý thông tin nhân sự để kiểm tra thông tin trước đây và hiện tại của mình, đồng thời có thể nộp đơn yêu cầu  thay đổi nhân sự thông qua hệ thống này. Bên cạnh đó, mục này cung cấp các thông tin về tiền lương tiền lương, lịch làm việc, làm thêm giờ, trực đêm, đánh giá năng lực, xử lý kỷ luật, khen thưởng....

- Quản lý tuyển dụng, bổ nhiệm công chức và quản lý tổ chức: Cán bộ quản lý sẽ tập hợp các thông tin nhân sự, đơn nguyện vọng nhân sự và tình hình phân công nghiệp vụ trong hệ thống nhân sự để quản lý việc tuyển dụng, bổ nhiệm của cá nhân và quản lý tổ chức.

b. Phần mềm phục vụ người dân

Tòa án Hàn Quốc đã lập và vận hành Trang thông tin pháp luật tổng hợp phục vụ người dân. Hệ thống thông tin pháp luật tổng hợp cung cấp các thông tin như án lệ của Tòa án tối cao và Tòa án cấp dưới, nội quy của Tòa án tối cao, báo cáo của nghiên cứu viên, văn bản pháp luật, sổ tay nghiệp vụ và sách hướng dẫn nghiệp vụ. Hiện nay, mục này lưu trữ khoảng 160.000 án lệ, 10.000 văn bản quy phạm pháp luật và 960.000 văn bản khác, 100.000 báo cáo của nghiên cứu viên, 310.000 sách hướng dẫn nghiệp vụ và 10.000 tiền lệ pháp. Các tài liệu này vẫn đang tiếp tục được cập nhật và đăng tải bổ sung. Với chức năng và sự hữu ích của Trang thông tin pháp luật tổng hợp phục vụ người dân nên nó được ví như là tủ sách cá nhân của người dân Hàn Quốc. Người sử dụng có thể lưu tài liệu thường xuyên và trong trường hợp cần thiết có thể đóng góp ý kiến, chia sẻ quan điểm của mình[2].

Phần mềm phục vụ người dân còn cho phép người dân tra cứu thông tin vụ án và quá trình giải quyết qua website. Trường hợp người tra cứu là đương sự trong vụ án thì cần phải nhập số đăng ký công dân (chứng minh thư nhân dân) và mật khẩu của giấy chứng nhận điện tử.

Phần mềm phục vụ người dân của Tòa án Hàn Quốc còn cho phép xem bản án[3]; trao đổi ý kiến với người dân (như tiếp dân, kiến nghị và đề xuất về chính sách về hành chính tư pháp); tiến hành thủ tục xác thực cá nhân thông qua hệ thống chứng thực điện tử (bao gồm xác nhận tên thật bằng số đăng ký công dân hoặc điện thoại di động); cung cấp thông tin đấu giá (thông tin đấu giá trên toàn quốc, cung cấp hình ảnh, bản đồ, thống kê, cung cấp thông tin chi tiết về tài sản bán đấu giá); gửi giữ tài sản qua internet; hướng dẫn chuẩn bị tố tụng và thủ tục sau khi kết thúc tố tụng; hỗ trợ soạn thảo đơn kiện và các biểu mẫu tố tụng khác đối với 12 loại vụ việc tố tụng dân sự.

c. Phần mềm phân tích và thống kê vụ án

Phần mềm nay xây dựng các biểu mẫu thống kê được truy xuất từ thông tin tại cơ sở dữ liệu tổng hợp. Các loại biểu mẫu nhập thông tin thống kê thủ công. Biểu mẫu kết hợp truy xuất thông tin và nhập thủ công.

d. Phần mềm ứng dụng tố tụng điện tử trên điện thoại di động

Phần mềm này cung cấp dịch vụ dành cho phép người dân tra cứu vụ việc, thông tin Tòa án (tài liệu, bản án, tin nhanh về bản án)... Thông tin về ngày mở phiên tòa (hiển thị danh mục ngày mở phiên tòa), thông tin tiến hành tố tụng điện tử, nội dung tiến hành trong thời gian gần đây (văn bản được soạn trong thời gian gần đây, nội dung tống đạt, nội dung giao nộp, nội dung nộp chi phí), quản lý vụ việc của cá nhân.

(còn nữa)

 

 

Tác giả: Trần Ngọc Đức - Dư Hoàng Châu