Ngày 20/7/1962 được xác định là Ngày truyền thống của lực lượng CSND Việt Nam theo Quyết định số 155/2002/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, ký ngày 10/12/2002. Đây là sự kiện có ý nghĩa lịch sử, chính trị sâu sắc đối với lực lượng CAND nói chung và lực lượng CSND (CSND) nói riêng, khẳng định vị trí, vai trò quan trọng của lực lượng CSND trong sự nghiệp bảo vệ Đảng, Nhà nước, Nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa.

 

Trong lịch sử phát triển đồng hành cùng đất nước, lực lượng Công an nhân dân (CAND) luôn là lực lượng vũ trang trọng yếu, tuyệt đối trung thành với Đảng, với Tổ quốc và nhân dân. Trong đó, lực lượng Cảnh sát nhân dân (CSND) là một bộ phận nòng cốt, chuyên trách trong sự nghiệp bảo vệ an ninh trật tự, đấu tranh phòng, chống tội phạm. Ngày 20/7/1962 – ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh số 34-LCT về công bố Pháp lệnh CSND – đánh dấu bước ngoặt lớn trong tổ chức và hoạt động của lực lượng CSND. Từ đó, lực lượng CSND được chính thức hình thành, chuyên trách trong công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm, bảo vệ an ninh trật tự, an toàn xã hội. Trải qua 63 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành (1962 - 2025), lực lượng CSND đã có những bước phát triển mạnh mẽ cả về tổ chức, năng lực và bản lĩnh chính trị, khẳng định vai trò to lớn trong công cuộc bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa.

1. Chặng đường vẻ vang của lực lượng Cảnh sát nhân dân Việt Nam

Từ những buổi đầu trong sự nghiệp cách mạng, các lực lượng tiền thân của CSND đã sớm hình thành dưới sự lãnh đạo của Đảng. Các tổ chức như “Đội Tự vệ đỏ”, “Ban Công tác đội”, “Đội hộ lương diệt ác”, “Đội danh dự trừ gian” ra đời nhằm bảo vệ cán bộ, bảo vệ phong trào đấu tranh của quần chúng, trấn áp phản cách mạng và giữ gìn trật tự ở những vùng có chính quyền cách mạng, sát cánh cùng toàn dân đấu tranh chống thực dân, phong kiến, bảo vệ chính quyền. Sau Cách mạng Tháng Tám 1945, các tổ chức Cảnh sát ngay sau khi được thành lập đã phối hợp với lực lượng Liêm phóng trấn áp bọn phản cách mạng, lưu manh côn đồ, giữ gìn trật tự trị an ở các thành phố, thị xã, bảo vệ an toàn các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước từ căn cứ về Hà Nội. Đặc biệt, lực lượng Cảnh sát đã phối hợp chặt chẽ cùng các lực lượng khác bảo vệ tuyệt đối an toàn Lễ Tuyên ngôn độc lập nước Việt Nam dân chủ cộng hòa ngày 02/9/1945 tại Thủ đô Hà Nội.

Trong kháng chiến chống thực dân Pháp, lực lượng CSND, với tên gọi khi đó là Trị an hành chính và Công an trật tự, tiếp tục giữ vai trò nòng cốt trong bảo vệ an ninh, trật tự vùng căn cứ và vùng tự do, trấn áp tội phạm, chống gián điệp, bảo vệ các chiến dịch lớn và lãnh đạo cấp cao. Lực lượng đã lập nhiều chiến công trong phá tề trừ gian, điều tra tội phạm, bao vây kinh tế địch và tham gia bảo vệ thắng lợi các chiến dịch trọng điểm như Điện Biên Phủ. Sự trưởng thành và đóng góp của lực lượng Cảnh sát trong giai đoạn này là nền tảng vững chắc cho sự phát triển của CAND Việt Nam trong những chặng đường tiếp theo.

Bước vào cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, lực lượng CSND tiếp tục phát huy truyền thống kiên cường, lập nhiều chiến công xuất sắc trong đấu tranh chống phản cách mạng, trấn áp tội phạm, bảo vệ an toàn tuyệt đối các cơ quan đầu não, các khu căn cứ cách mạng, lãnh tụ Đảng và Nhà nước, đồng thời phục vụ đắc lực các phong trào đấu tranh chính trị của nhân dân. Nhiều cán bộ, chiến sĩ đã anh dũng hy sinh, trở thành biểu tượng của lòng dũng cảm và tinh thần “vì nhân dân quên mình”.

Từ năm 1986 – khi đất nước bước vào thời kỳ đổi mới – lực lượng CSND đã không ngừng đổi mới tư duy, cải tiến phương pháp công tác, chủ động nhận diện và đấu tranh hiệu quả với các loại tội phạm mới như tội phạm có tổ chức, ma túy, công nghệ cao, xâm phạm kinh tế và môi trường. Nhiều chuyên án lớn đã được triệt phá, như đường dây ma túy xuyên quốc gia tại Tây Bắc, hay các vụ lừa đảo tài chính hàng trăm tỷ đồng qua mạng. Công tác cải cách hành chính, xây dựng phong cách người cán bộ “gần dân, trọng dân, vì nhân dân phục vụ” được đẩy mạnh. Hình ảnh người chiến sĩ cảnh sát “mưu trí, dũng cảm, tận tụy, sáng tạo” ngày càng in đậm trong lòng quần chúng nhân dân.

Trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư và quá trình chuyển đổi số quốc gia, đang diễn ra mạnh mẽ, lực lượng CSND đã chủ động thích ứng, ứng dụng công nghệ hiện đại vào công tác nghiệp vụ như cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, căn cước công dân gắn chip, hệ thống giám sát giao thông, ứng dụng VneID phục vụ cho các dịch vụ công trực tuyến… Qua đó, khẳng định lực lượng CSND Việt Nam chính là lực lượng xung kích, nòng cốt không chỉ bảo đảm an ninh, trật tự trong thế giới thực mà còn từng bước làm chủ không gian số, bảo vệ an toàn cho lợi ích chính đáng của Nhà nước và nhân dân trước những mối đe dọa phi truyền thống.

Bên cạnh đó, lực lượng CSND cũng không ngừng tăng cường hợp tác quốc tế trong công tác phòng, chống tội phạm xuyên quốc gia. Việc chia sẻ thông tin, phối hợp điều tra, truy bắt tội phạm với các cơ quan thực thi pháp luật nước ngoài đã góp phần bảo vệ vững chắc an ninh quốc gia, đồng thời khẳng định vai trò, vị thế của lực lượng Công an Việt Nam trong cộng đồng an ninh thế giới.

Với những đóng góp to lớn trong sự nghiệp bảo vệ an ninh, trật tự, lực lượng CSND đã được Đảng, Nhà nước trao tặng nhiều phần thưởng cao quý. Nổi bật là vào năm 2022, toàn lực lượng vinh dự được Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương Hồ Chí Minh nhân dịp kỷ niệm 60 năm Ngày truyền thống. Nhiều đơn vị xuất sắc như Cục Cảnh sát hình sự, Cục Cảnh sát kinh tế, Cục Cảnh sát quản lý hành chính đã được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân. Bên cạnh đó, hàng chục cá nhân và tập thể còn được tặng Huân chương Quân công, Huân chương Bảo vệ Tổ quốc, Cờ Thi đua của Chính phủ và Cờ Thi đua Bộ Công an. Những phần thưởng ấy là minh chứng rõ nét cho tinh thần dũng cảm, mưu trí và tận tụy của lực lượng CSND trong công cuộc giữ gìn bình yên Tổ quốc.

 

Ảnh minh họa (Nguồn: internet)

 

2. Lực lượng Cảnh sát nhân dân Việt Nam tiếp tục đổi mới và phát triển

Trong bối cảnh đất nước đang bước vào thời kỳ phát triển mạnh mẽ, hội nhập sâu rộng và chuyển mình toàn diện trên các lĩnh vực, yêu cầu đặt ra đối với công tác bảo đảm an ninh, trật tự ngày càng cao, phức tạp và đa chiều. Để đáp ứng yêu cầu đó, lực lượng CSND cần tiếp tục phát huy truyền thống anh hùng, tuyệt đối trung thành với Đảng, Nhà nước và Nhân dân; đồng thời, chủ động đổi mới tư duy, nâng cao năng lực, hiệu quả công tác trên mọi phương diện. Việc xây dựng lực lượng CAND thật sự trong sạch, vững mạnh, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại không chỉ là yêu cầu nội tại của ngành, mà còn là nhiệm vụ chính trị mang tính chiến lược, thường xuyên, lâu dài của cả hệ thống chính trị, như đã được khẳng định trong Nghị quyết số 12-NQ/TW ngày 16/3/2022 của Bộ Chính trị.

Trong thời gian tới, lực lượng CSND cần tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức trong sáng, giỏi về chuyên môn nghiệp vụ, nghiêm minh về pháp luật và thấm nhuần tư tưởng nhân văn cách mạng, trở thành chỗ dựa tin cậy của nhân dân trong công cuộc giữ gìn trật tự, an toàn xã hội. Đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm từng nhấn mạnh: “Phải lấy xây dựng đội ngũ cán bộ làm trung tâm, lấy công tác chính trị tư tưởng làm gốc, lấy nâng cao chất lượng công tác nghiệp vụ làm then chốt trong xây dựng lực lượng Công an hiện đại.” Đây là định hướng cốt lõi, xuyên suốt quá trình đổi mới, nâng tầm lực lượng CSND trong giai đoạn hiện nay.

Song song với công tác xây dựng đội ngũ, việc chủ động nắm chắc tình hình, phân tích, đánh giá và dự báo chính xác các xu hướng tội phạm là nhiệm vụ then chốt trong công tác tham mưu chiến lược. Lực lượng CSND cần thường xuyên báo cáo, đề xuất kịp thời với Đảng, Nhà nước và chính quyền các cấp các giải pháp phù hợp, khả thi nhằm giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trong từng giai đoạn, địa bàn cụ thể.  Những nội dung này đã được nhấn mạnh trong Chiến lược bảo vệ an ninh quốc gia và các Nghị quyết, Chỉ thị của Đảng về tăng cường công tác bảo vệ an ninh chính trị nội bộ, an ninh kinh tế, an ninh mạng trong tình hình mới.

Đặc biệt, trong thời đại chuyển đổi số và cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, lực lượng CSND cần đóng vai trò tiên phong trong ứng dụng khoa học công nghệ và trí tuệ nhân tạo vào công tác nghiệp vụ, điều tra, phòng ngừa tội phạm. Đề án 06/CP của Chính phủ và các chương trình chuyển đổi số quốc gia đã mở ra điều kiện thuận lợi để xây dựng hệ thống dữ liệu tích hợp, phân tích tình báo hiện đại, phục vụ hiệu quả công tác phòng, chống tội phạm từ sớm, từ xa. Như Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng từng chỉ rõ tại Hội nghị Công an toàn quốc năm 2023: “Công an phải là lực lượng tiên phong trong chuyển đổi số, đi đầu trong ứng dụng khoa học công nghệ phục vụ nhân dân và đấu tranh phòng, chống tội phạm.” Đây vừa là nhiệm vụ trọng tâm, vừa là yêu cầu bắt buộc trong kỷ nguyên mới – kỷ nguyên phát triển nhanh, bền vững, phồn vinh và an toàn của dân tộc Việt Nam.

Bên cạnh chuyển đổi số, hiện đại hóa tổ chức và nâng cao năng lực nghiệp vụ, một nhiệm vụ có ý nghĩa chiến lược mà lực lượng CSND cần tiếp tục thực hiện hiệu quả là giữ vững thế trận an ninh nhân dân, với nền tảng là sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc. Để làm được điều đó, lực lượng CSND phải tăng cường phối hợp chặt chẽ với các ban, bộ, ngành, địa phương và phát huy tối đa vai trò của nhân dân thông qua phong trào “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc”. Đây không chỉ là phương thức huy động lực lượng rộng rãi mà còn là một giải pháp căn cơ, bền vững trong công tác bảo đảm an ninh, trật tự từ cơ sở. Như Kết luận số 44-KL/TW ngày 22/01/2019 của Ban Bí thư đã khẳng định: “Công tác bảo đảm an ninh, trật tự phải dựa vào nhân dân, phát huy vai trò của quần chúng trong tự quản, tự phòng, tự bảo vệ, tự hòa giải tại cơ sở.”

Sự gắn bó máu thịt giữa lực lượng CAND nói chung, lực lượng CSND nói riêng với nhân dân là nền tảng tạo nên sức mạnh to lớn, bền vững trong sự nghiệp bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội. Từ trong chiến tranh đến thời bình, lực lượng CSND luôn dựa vào dân, vì dân phục vụ, được nhân dân tin yêu, che chở, trở thành chỗ dựa vững chắc của Đảng và Nhà nước trong mọi hoàn cảnh. Trong tình hình mới, để tiếp tục hoàn thành tốt nhiệm vụ, lực lượng CSND cần đặc biệt chú trọng xây dựng quan hệ mật thiết với quần chúng nhân dân, thực hiện tốt phương châm “gần dân, sát dân, hiểu dân, trọng dân và vì dân”, thường xuyên lắng nghe, giúp đỡ nhân dân. Chính từ mối quan hệ gắn bó đó, hình ảnh người chiến sĩ CSND mới thật sự tỏa sáng – với bản lĩnh chính trị vững vàng, nghiệp vụ tinh thông, tinh thần trách nhiệm cao cả, lực lượng CSND sẽ tiếp tục là thanh bảo kiếm sắc bén của Đảng, Nhà nước và nhân dân, góp phần quan trọng xây dựng đất nước Việt Nam hòa bình, ổn định và phát triển bền vững trong thời kỳ hội nhập và chuyển đổi số.

Nhìn lại chặng đường xây dựng, chiến đấu và trưởng thành đã qua, có thể khẳng định: lịch sử phát triển của lực lượng CSND là một hành trình đầy gian khó nhưng cũng rất đỗi hào hùng. Dưới sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp và toàn diện của Đảng, sự chỉ đạo sâu sát của Bộ Công an, cùng với sự phối hợp của các cấp, các ngành và sự đồng lòng, tin yêu của nhân dân, lực lượng CSND đã không ngừng lớn mạnh, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao, khẳng định vai trò là lực lượng nòng cốt trong bảo đảm an ninh, trật tự, xứng đáng là chỗ dựa tin cậy của Đảng và Nhân dân trong mọi tình huống.

Tự hào kỷ niệm 63 năm Ngày truyền thống lực lượng CSND Việt Nam (20/7/1962 – 20/7/2025), mỗi cán bộ, chiến sĩ cần tiếp tục rèn luyện, giữ gìn phẩm chất đạo đức cách mạng, không ngừng học tập, nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ và bản lĩnh chính trị, phát huy truyền thống vẻ vang, đoàn kết thống nhất, lập nhiều chiến công mới, xứng đáng với niềm tin yêu của Đảng, Nhà nước và Nhân dân, góp phần xây dựng đất nước Việt Nam hòa bình, ổn định, phát triển bền vững và thịnh vượng trong kỷ nguyên mới.

 

Huyền Anh