Trụ sở chính: 36 Nguyễn Hữu Thọ - Phường Tân Phong - Quận 7 - TP. Hồ Chí Minh

Cách mạng tháng Tám năm 1945 - Sự kiện vĩ đại trong lịch sử dân tộc Việt Nam

Ngày đăng: 30.08.2024

Thời gian đã lùi xa nhưng tầm vóc ý nghĩa thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám vẫn còn nguyên giá trị và ngày càng tỏa sáng. Đó là một trong những trang chói lọi nhất trong lịch sử của dân tộc ta, một dấu mốc lớn trên con đường phát triển trong suốt chiều dài mấy nghìn năm dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Nam.

 

1. Bối cảnh lch sử diễn biến

Đầu năm 1945, Chiến tranh Thế gii thứ hai bước vào giai đoạn cuối. Hng quân Xô Viết liên tiếp giành thng li quyết định trên chiến trưng châu Âu, giải phóng một loạt nưc và tiến thẳng vào sào huyệt phát xít Đức tại Béclin. Ny 09/5/1945, phát xít Đức đầu hàng vô điều kin, chiến tranh kết thúc ở châu Âu. Ngày 08/8/1945, Hồng quân Liên Xô tiến công như vũ bão vào quân đội Nht. Ngày 14/8/1945, phát xít Nhật đầu hàng vô điều kin, Chiến tranh thế giới lần thứ hai kết thúc. Theo thỏa thuận của các nước Đồng minh, sau khi phát xít Nhật đu hàng, quân đội Anh và Tưởng sẽ vào Đông Dương để gii giáp quân đội Nht. Trong khi đó, thực dân Pháp lăm le da vào Đồng minh hòng khôi phục địa vị thống trị của mình; đế quốc Mỹ đng sau các thế lực này cũng sẵn sàng can thip vào Đông Dương; những phn tử phn động, ngoan cố trong chính quyền tay sai Nht đang âm mưu thay thầy đổi chủ, chống lại cách mạng.

Trong c, trải qua các phong trào đấu tranh cách mạng, đến năm 1945, phong trào cách mạng dâng cao. Ngày 09/3/1945, phát xít Nhật làm cuộc đo chính hất cẳng Pp. Ngay trong đêm đó, Hội nghị Ban Thưng vụ Trung ương mở rộng quyết định phát đng một cao trào cách mng làm tiền đề cho tng khởi nghĩa, thay đổi các hình thức tuyên truyền, cổ động, tổ chức và đấu tranh cho thích hợp. Tháng 3/1945, Trung ương Đảng ra Chỉ thị “Nhật - Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta”. Tháng 4/1945, Trung ương triệu tập Hội nghị quân sự cách mạng Bc Kỳ, quyết định nhiu vn đề quan trọng, thng nhất các lc lượng vũ trang thành Việt Nam giải phóng quân. Ngày 16/4/1945, Tổng bộ Việt Minh ra Chỉ thị tổ chức các Ủy ban Dân tộc giải phóng các cấp và chuẩn bị thành lập y ban giải phóng dân tộc Việt Nam, tức Chính phủ lâm thời cách mạng Việt Nam.

T tháng 4/1945 tr đi, cao trào kháng Nhật cứu nước diễn ra mạnh mẽ, phong pv nội dung và hình thức. Đầu tháng 5/1945, Bác Hồ từ Cao Bằng về Tuyên Quang, chọn Tân Trào làm căn cứ chỉ đạo cách mng cả nước và chun bị Đại hội quốc dân. Ngày 04/6/1945, Khu giải phóng Việt Bc đưc thành lập, đt dưới sự lãnh đo ca Ủy ban chỉ huy lâm thời, trở thành căn cứ địa của cả nước.

Tháng 8/1945, Hội nghị đại biu toàn quốc ca Đng họp tại Tân Trào (Tuyên Quang) khẳng đnh: “Cơ hội rất tốt cho ta giành độc lp đã ti” và quyết định phát động toàn dân khởi nghĩa giành chính quyền từ tay phát xít Nhật và tay sai trưc khi quân Đng minh vào Đông Dương; đề ra ba nguyên tắc bảo đảm tổng khởi nghĩa thng lợi, đó là: Tập trung, thống nhất, kp thời. 23 giờ ngày 13/8/1945, Ủy ban Khi nghĩa ra Quân lệnh số 1 hiệu triệu toàn dân Tổng khi nghĩa. Ngày 16/8/1945, Đại hội Quốc dân hp tại Tân trào thông qua “10 chính sách ln của Việt Minh”; thông qua “Lệnh tổng khi nghĩa”; quy đnh quc kỳ, quốc ca; thành lập Ủy ban Dân tộc gii phóng Trung ương, tức Chính phủ Lâm thời do đồng chí Hồ Chí Minh làm Chủ tịch. Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư kêu gọi Nhân dân cả nưc tổng khởi nghĩa, trong đó chỉ rõ: Giờ quyết định cho vn mệnh dân tộc ta đã đến. Toàn quốc đng bào hãy đng dậy đem sức ta mà tự giải phóng cho ta”.

Dưới s lãnh đạo của Đng Ch tịch Hồ C Minh, Nhân dân c nước đồng loạt vùng dy, tiến hành tng khi nghĩa, giành chính quyền. Từ ngày 14 đến ngày 18/8, cuc tổng khi nghĩa nổ ra giành được thắng lợi ở nông thôn đồng bằng Bắc Bộ, đại bộ phn min Trung, một phần miền Nam và ở các thị xã: Bc Giang, Hải Dương, Hà Tĩnh, Hội An, Quảng Nam... Ngày 19/8, khởi nghĩa giành chính quyền thắng li ở Hà Nội. Ngày 23/8, khởi nghĩa thắng li ở Huế và ở Bắc Cạn, Hòa Bình, Hải Phòng, Hà Đông, Quảng Bình, Quảng Trị, Bình Định, Gia Lai, Bạc Liêu... Ngày 25/8, khởi nghĩa thắng lợi ở Sài Gòn - Gia Định, Kon Tum, Sóc Trăng, Vĩnh Long, Trà Vinh, Biên Hòa, Tây Ninh, Bến Tre... Ở Côn Đảo, Đảng bộ nhà tù Côn Đảo đã lãnh đạo các chiến sĩ cách mạng bị giam cầm nổi dậy giành chính quyền.

Chỉ trong vòng 15 ngày cuối tháng 8/1945, cuộc tổng khởi nghĩa đã giành thắng lợi hoàn toàn, chính quyền trong cả nước về tay Nhân dân.

Ngày 02/9/1945, tại Qung trưng Ba Đình (Hà Nội) lịch sử, trưc cuộc mít tinh của gần một triệu đồng bào, Chủ tịch Hồ CMinh thay mặt Chính phủ Lâm thời trịnh trọng đọc Bản Tuyên ngôn Độc lập, tuyên btrưc quốc dân và thế giới: Nước Việt Nam Dân chCộng hòa ra đi, nay là nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Từ đó, ngày 02/9 là Ngày Quốc khánh của nưc ta.

 

 

2. Ý nghĩa lịch s

Ý nghĩa lịch sử của Cách mạng Tháng Tám

- Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công thắng lợi đại đầu tiên của Nhân dân ta từ khi có Đảng lãnh đạo, mra bước ngoặt vĩ đại trong lịch sử dân tộc Việt Nam. Chính quyn về tay Nhân dân, nước Việt Nam Dân chủ Cng hòa ra đi - Nhà nưc công nông đầu tiên ở Đông Nam Á; chm dứt chế độ quân chủ phong kiến ở Việt Nam; kết thúc hơn 80 năm, Nhân dân ta dưới ách đô hộ của thực dân, phát xít. Nhân dân Việt Nam từ thân phận nô lệ trở thành người dân một nưc độc lập, làm chủ vận mệnh của mình. Nước Vit Nam từ một nước thuộc đa nửa phong kiến trở thành mt nước đc lp, tự do và dân chủ. Đng Cộng sản Việt Nam trở thành một Đảng cầm quyn. Từ đây, đất nưc, xã hội, dân tộc và con ngưi Việt Nam bưc vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên độc lập dân tc gắn liền vi chủ nghĩa xã hội.

- Cách mạng Tháng Tám thắng lợi của chủ nghĩa Mác-Lênin được vn dụng sáng tạo vào hoàn cảnh cụ thể ca cách mạng Việt Nam; là thắng lợi của tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối cách mạng của Đảng ta gắn độc lập dân tộc vi chủ nghĩa xã hội, gn sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại; là sự thể nghiệm thành công đầu tiên chủ nghĩa Mác-Lênin tại một nưc thuc địa ở châu Á. Đây còn là quá trình phát triển tất yếu của lch sử dân tộc trải qua mấy nghìn năm phấn đấu, đỉnh cao của ý chí quật cường, sức mạnh cố kết cng đồng, tầm cao trí tuệ của dân tộc hòa quyện với chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh với xu thế của thi đại vì hòa bình, dân chủ và tiến bộ xã hội, vì đc lập dân tc và chủ nghĩa xã hội.

- Thắng lợi của Cách mạng Tháng m c phong to đấu tranh giải phóng dân tộc ở các nưc bị chủ nghĩa đế quốc thực dân áp bức, thống trị; khng định rằng, trong điều kiện trào lưu của cách mạng vô sản, cuộc cách mạng do mt đảng của giai cp công nhân lãnh đạo không chỉ có thể thành công ở một nước tư bản kém phát triển, nơi mắt xích yếu nhất của chủ nghĩa đế quốc mà còn có thể thành công ở ngay một nước thuc địa nửa phong kiến lạc hậu để đưa cả dân tc đó đi lên theo con đường của chủ nghĩa xã hội.

Ý nghĩa thời đại của Cách mạng Tháng Tám

Đối với phong trào giải phóng dân tộc trên thế giới. Cách mạng tháng Tám năm 1945 thắng lợi là tấm gương, là nguồn cổ vũ cho các quốc gia - dân tộc đang mất độc lập tự do ở châu Á, châu Phi và Mỹ La-tinh, nhất là các nước láng giềng noi theo. Khẳng định vị thế, giá trị thời đại của  thắng lợi này, Chủ tich Hồ Chí Minh viết: “Cách mạng Tháng Tám thắng lợi đã làm cho chúng ta trở nên một bộ phận trong đại gia đình dân chủ thế giới. Cách mạng Tháng Tám có ảnh hưởng trực tiếp và rất to đến hai dân tộc bạn là Miên và Lào. Cách mạng Tháng Tám thành công, nhân dân hai nước Miên, Lào cùng nổi lên chống đế quốc và đòi độc lập”.

Cách mạng tháng Tám năm 1945 thắng lợi đã chứng minh một chân lý của thời đại: các dân tộc bị áp bức, bị xâm lược nếu có ý chí kiên cường và đường lối đúng đắn, sáng tạo, biết đoàn kết đấu tranh vì độc lập, tự do; đứng vững trên lập trường của giai cấp công nhân và biết tranh thủ sức mạnh của thời đại thì dân tộc đó nhất định thắng lợi. Vì thế, trong diễn văn kỷ niệm Cách mạng tháng Tám, Người khẳng định: “Suốt trong 80 năm nước ta bị Pháp chiếm, nhân dân ta từ Nam đến Bắc đã nhiều lần nổi dậy chống giặc ngoại xâm. Nhưng vì bọn vua quan hèn mạt, câu kết với địch, phản nước hại dân, cho nên các cuộc khởi nghĩa đều thất bại. Cách mạng Nga thành công đã thức tỉnh các dân tộc bị áp bức, dạy cho họ cách tổ chức, đấu tranh và giành thắng lợi. Nhờ vậy mà ta có Đảng tiên phong, có Mặt trận dân tộc thống nhất, đoàn kết và lãnh đạo toàn dân, kiên quyết đấu tranh cho độc lập tự do, làm Cách mạng Tháng Tám thắng lợi. Lần đầu tiên trong lịch sử nhân dân ta được hoàn toàn giải phóng: Đã phá tan cái xiềng xích nô lệ thực dân, đã đập đổ cái chế độ thối nát của vua quan phong kiến, đã lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà. Từ đó dân ta làm chủ nước ta”.

Đối với phong trào cộng sản và công nhân quốc tế.Thắng lợi của Cách mạng tháng Tám năm 1945 mang tầm vóc thời đại, góp phần to lớn vào phong trào đấu tranh vì hòa bình, tiến bộ của nhân loại; giáng một đòn chí mạng vào nền móng của chủ nghĩa thực dân cũ ở vị trí xung yếu nhất; cùng với Liên Xô, các lực lượng tiến bộ trên thế giới và quân đồng minh đánh đổ chủ nghĩa thực phát xít, giữ vững hòa bình cho khu vực và trên thế giới. Tinh thần của chiến thắng lịch sử. Do đó, cũng là chiến thắng chung của các nước trên bán đảo Đông Dương, chiến thắng của phong trào cộng sản và công nhân quốc tế, của phong trào đấu tranh vì hòa bình, tiến bộ xã hội trên toàn thế giới. Về vấn đề này, Người dẫn lại đánh giá của Báo Nhân dân Inđônêxia: “Chúng ta chỉ có thể bày tỏ sự kính trọng và lòng khâm phục cao nhất đối với nhân dân Việt Nam anh hùng... Với sự chiến đấu anh dũng của họ, nhân dân Việt Nam đã tự đặt mình lên vị trí vẻ vang nhất trên thế giới...”.

Thắng của Cách mạng Tháng Tám năm 1945, đã chứng minh tính cách mạng, khoa học của học thuyết Mác - Lênin về vấn đề dân tộc và thuộc địa; là sự tiếp nối và là thắng lợi tất yếu sau thắng lợi của Cách mạng xã hội chủ nghĩa Tháng Mười vĩ đại năm 1917: “Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám đã chứng minh sự đúng đắn của học thuyết Mác - Lênin về vấn đề dân tộc thuộc địa, đã chứng minh sự đúng đắn của con đường của Cách mạng xã hội chủ nghĩa Tháng Mười vĩ đại đã vạch ra”. Về vấn đề này, trong bài viết Cách mạng tháng Mười Nga mở đường giải phóng cho các dân tộc trên thế giới, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Thực tiễn ở Việt Nam đã chứng tỏ rằng nhờ có sự lãnh đạo của đảng Mác - Lênin mà cách mạng đã thu được thắng lợi vẻ vang trong sự nghiệp giải phóng dân tộc, tiến lên xây dựng chủ nghĩa xã hội”.

Thời gian đã lùi xa nhưng tầm vóc ý nghĩa thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám vẫn còn nguyên giá trị và ngày càng tỏa sáng. Đó là một trong những trang chói lọi nhất trong lịch sử của dân tộc ta, một dấu mốc lớn trên con đường phát triển trong suốt chiều dài mấy nghìn năm dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Nam. Đúng như Chủ tịch Hồ Chí Minh viết: “Chẳng những giai cấp lao động và nhân dân Việt Nam ta có thể tự hào, mà giai cấp lao động và những dân tộc bị áp bức nơi khác cũng có thể tự hào rằng lần này là lần đầu tiên trong lịch sử cách mạng của các dân tộc thuộc địa và nửa thuộc địa, một Đảng mới 15 tuổi đã lãnh đạo cách mạng thành công, đã nắm chính quyền toàn quốc”.

 

BBT (Tổng hợp)

Copyrights © 2020 TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẢNH SÁT NHÂN DÂN
  • Ngày: 2713
  • Tuần: 100001
  • Tháng: 100001
  • Tổng: 100001