Ngày 13/6/2005, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 521 lấy ngày 19 tháng 8 hằng năm là Ngày hội toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc. Đây là văn bản quan trọng, khẳng định vị trí, vai trò, ý nghĩa và sự đóng góp to lớn của quần chúng Nhân dân trong sự nghiệp cách mạng nói chung, sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc nói riêng. Đồng thời cũng thể hiện sự quan tâm đặc biệt của Đảng, Nhà nước đối với phong trào toàn dân bảo vệ ANTQ trong giai đoạn hiện  nay.

Sự ra đời của Ngày hội Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc

Ra đời trong những ngày đầu của Cách mạng Tháng Tám, lực lượng Công an nhân dân đã quán triệt và vận dụng sáng tạo các quan điểm, đường lối của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, bám sát nhiệm vụ chính trị của đất nước, dựa vào Mặt trận Việt Minh và các đoàn thể cứu quốc tuyên truyền vận động Nhân dân hăng hái tham gia, sát cánh cùng lực lượng Công an làm nhiệm vụ bảo vệ an ninh, trật tự, đấu tranh quyết liệt với các thế lực thù địch, các loại phản động và tội phạm, bảo vệ an toàn Lễ tuyên ngôn độc lập (02/9/1945), bảo vệ chính quyền cách mạng non trẻ trước sự đe dọa của thù trong, giặc ngoài trong tình thế đất nước “Ngàn cân treo sợi tóc”.

Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, lực lượng Công an nhân dân đã phối hợp chặt chẽ với lực lượng Quân đội nhân dân, đoàn, hội kháng chiến, tham mưu cho Đảng, Chính phủ chỉ đạo, tổ chức vận động Nhân dân thực hiện cuộc vận động với khẩu hiệu “3 không”, nội dung phù hợp với đặc điểm từng vùng, miền chiến lược đã nâng cao tinh thần cảnh giác cách mạng cho Nhân dân, bưng bít tai mắt quân thù và nhanh chóng phát triển ra toàn quốc thành phong trào “Phòng gian bảo mật”; qua đó đã giúp lực lượng Công an nhân dân phát hiện, đấu tranh ngăn chặn kịp thời các hoạt động, âm mưu phá hoại của địch, góp phần làm nên chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ (ngày 07/5/1954), buộc Pháp phải ký Hiệp định Giơnevơ về đình chỉ chiến sự ở Việt Nam.

Sau thắng lợi của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, miền Bắc hoàn toàn giải phóng bước vào thời kỳ khôi phục và phát triển kinh tế, miền Nam tiếp tục cuộc cách mạng dân tộc, dân chủ nhân dân. Lực lượng Công an nhân dân đã tham mưu phục vụ Đảng, Chính phủ, Trung ương Cục miền Nam chỉ đạo tổ chức vận động Nhân dân tích cực tham gia bảo vệ an ninh, trật tự, xây dựng lực lượng nòng cốt bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở. Các phong trào “Bảo vệ trị an”, “Bảo mật phòng gian” phát triển mạnh mẽ, gắn kết với phong trào thi đua lao động sản xuất, xây dựng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc và đấu tranh giải phóng ở miền Nam.

Đất nước thống nhất, lực lượng Công an nhân dân đã sớm tham mưu với Đảng, Nhà nước thống nhất các phong trào, cuộc vận động Nhân dân tham gia bảo vệ an ninh, trật tự trong toàn quốc thành phong trào “Quần chúng bảo vệ an ninh Tổ quốc”. Đồng thời, Công an các cấp đã phối hợp với Mặt trận Tổ quốc, các ban, ngành, đoàn thể, tổ chức xã hội tham mưu phục vụ cấp ủy Đảng, chính quyền tổ chức, vận động mọi tầng lớp nhân dân tham gia phong trào bảo vệ an ninh Tổ quốc. Phong trào đã có bước phát triển khá sâu rộng, với nhiều nội dung, hình thức đa dạng, phong phú, phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh, cụ thể của từng vùng, từng khu vực, từng lĩnh vực, từng địa bàn cụ thể. Nhiều tấm gương tiêu biểu, điển hình tiên tiến được nhân rộng trong toàn quốc. Phong trào đã phát huy năng lực sáng tạo của cơ sở, khơi dậy sức mạnh, tiềm lực to lớn của toàn dân trong phòng ngừa, tấn công, trấn áp tội phạm, góp phần quan trọng vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Trước yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ an ninh Tổ quốc trong thời kỳ toàn cầu hoá, hội nhập kinh tế quốc tế; thực hiện kết luận của Ban Bí thư Trung ương Đảng, tại Công văn số 6917-CV/VPTW ngày 06/4/2005 đồng ý lấy ngày 19/8 hàng năm là "Ngày hội Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc"; ngày 13/6/2005, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 521/2005/QĐ-TTg lấy ngày 19/8 hằng năm là “Ngày hội Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc”. Từ đó đến nay, ngày 19/8 đã trở thành ngày hội lớn của toàn dân tộc với các hoạt động hướng vào chủ đề bảo vệ an ninh Tổ chức và xây dựng lực lượng Công an nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại.

Thành tựu trong 20 năm thực hiện Ngày hội Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc

Trong 20 năm qua, Ngày hội Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc đã thực sự đi vào cuộc sống, trở thành ngày hội của Nhân dân góp phần quan trọng, phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị trong thực hiện nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội.

Cấp ủy, chính quyền các cấp đã xác định phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc là cơ sở rất quan trọng để xây dựng "thế trận lòng dân", thế trận an ninh nhân dân, nền an ninh nhân dân gắn với thế trận quốc phòng toàn dân, nền quốc phòng toàn dân trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước; là biện pháp cơ bản, quan trọng để đấu tranh phòng, chống tội phạm, bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự an toàn xã hội, góp phần thực hiện thắng lợi hai nhiệm vụ chiến lược xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Lực lượng Công an nhân dân đã chủ động phối hợp với Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các ban, bộ, ngành, đoàn thể tham mưu với cấp ủy, chính quyền, Ban Chỉ đạo phòng, chống tội phạm, tệ nạn xã hội và xây dựng phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc, ban hành kế hoạch, hướng dẫn nội dung, hình thức, thời gian tiến hành tổ chức Ngày hội Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc hằng năm gắn với các hoạt động xây dựng phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc và kỷ niệm Ngày truyền thống Công an nhân dân. Các tổ chức đảng, chính quyền, Ban Chỉ đạo phòng, chống tội phạm, tệ nạn xã hội, xây dựng phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc và Công an các cấp đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, tổ chức xây dựng phong trào, nhân rộng các mô hình, điển hình tiên tiến.

Cả nước đã xây dựng được hàng nghìn mô hình trong phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc với nhiều hình thức, điển hình tiên tiến theo hướng tự quản, tự phòng, tự bảo vệ, tự hòa giải từ cơ sở, có tính xã hội hóa cao, được triển khai thực hiện ở hầu hết các địa phương trong cả nước và Nhân dân tham gia tích cực, đem lại hiệu quả thiết thực. Tiêu biểu là các mô hình "Liên kết xây dựng vùng giáp ranh an toàn về an ninh, trật tự"; "Khu dân cư, xã, phường, thị trấn, cơ quan, doanh nghiệp, nhà trường an toàn về an ninh, trật tự"; ban, tổ bảo vệ dân phố, đội dân phòng, tổ hòa giải; "Dòng họ, tộc họ tự quản về an ninh, trật tự";... Từ đó, vận động được đông đảo các tầng lớp nhân dân tham gia đấu tranh phòng, chống tội phạm, tệ nạn xã hội; cảm hóa, giáo dục, giúp đỡ người lầm lỗi tại gia đình và cộng đồng dân cư; giữ gìn trật tự công cộng; an toàn giao thông; phòng, chống cháy nổ; cứu nạn, cứu hộ; tham gia xây dựng nội quy, quy ước về khu dân cư, xã, phường, thị trấn, cơ quan, doanh nghiệp, nhà trường "an toàn về an ninh, trật tự"; tham gia xây dựng tổ chức đảng, chính quyền, các lực lượng vũ trang, các tổ chức chính trị - xã hội trong sạch, vững mạnh.

Qua 20 năm thực hiện Quyết định 521-QĐ/TTg của Thủ tướng Chính phủ, “Ngày hội Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc” đã được tổ chức trang trọng, thiết thực, có sức lan tỏa mạnh mẽ, thu hút đông đảo Nhân dân, góp phần nâng cao nhận thức, trách nhiệm của Nhân dân trong tham gia bảo đảm an ninh, trật tự ở cơ sở; củng cố niềm tin của Nhân dân vào sự nghiệp cách mạng của Đảng, nâng cao "sức đề kháng" cho Nhân dân trước các luận điệu xuyên tạc, chống phá của các thế lực thù địch, phản động. Ngày hội Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc góp phần củng cố hệ thống chính trị, tăng cường mối quan hệ giữa Nhân dân với cấp ủy đảng và chính quyền, nhất là ở cơ sở và thực sự trở thành Ngày hội biểu dương sức mạnh của quần chúng nhân dân đối với sự nghiệp bảo vệ an ninh Tổ quốc.